ZAJAZD POCZTY KONNEJ W ROKICINACH-KOLONII
Zajazd Poczty Konnej w Rokicinach-Kolonii został wzniesiony w 1848 r. To najbardziej rozpoznawalny zabytek w gminie oraz jeden z nielicznych zachowanych w Polsce obiektów budownictwa pocztowego z początku XIX wieku.
Czytaj więcejDWORZEC WARSZAWSKO -WIEDEŃSKI
Przez Gminę Rokiciny przebiega 9,5 km historycznej kolei warszawsko-wiedeńska liczącej 327 km. W Rokicinach-Kolonii przy ul. Tomaszowskiej znajduje się zabytkowy dworzec z 1846 roku, który służył jako strategiczny punkt przeładunkowy towarów do Łodzi i Tomaszowa. Planowano tu stworzyć węzeł kolejowy, jednak właściciel folwarku w Rokicinach – Michał Brujewicz, nie wyraził zgody na sprzedaż znacznych połaci gruntu pod tę inwestycję.
ZABYTKOWY KOŚCIÓŁ W ŁAZNOWIE Z XVIII w
Malowniczo położony na lekkim wzniesieniu drewniany kościół pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w Łaznowie powstał w latach 1755-56 z fundacji bpa włocławskiego Antoniego Sebastiana Dembowskiego. Wybudowano go na miejscu strawionej przez pożar wcześniejszej świątyni z 1430 roku, po której zostały jedynie murowana zakrystia i skarbiec. Te XV-wieczne, zabytkowe elementy zostały umieszczone w bezpośrednim sąsiedztwie nowego prezbiterium, gdzie znajduje się ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Różańcowej z XVII w. oraz z rzeźby św. Papieża i św. Biskupa. W kościele znajdują się dwa przepiękne ołtarze boczne z cennymi obrazami i niezwykłymi rzeźbami aniołów Po lewej stronie usytuowany jest ołtarz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a na nim kopia ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy, natomiast po prawej ołtarz Boczny p.w. Św. Rocha II poł XVIII w. oraz obraz Jezusa Miłosiernego. Przed samym ołtarzem znajduje się zachwycająca rokokowa ambona z figurą Jezusa Chrystusa „Gorejące Serce” oraz barokowa chrzcielnica z XVIII w. Prezbiterium od głównej nawy kościoła oddziela drewniana, poprzeczna belka tęczowa z grupą rzeźb ukrzyżowania, natomiast sufit zdobi piękne malowidło przedstawiające Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus na rękach oraz kryształowy żyrandol z II poł. XIX w.
W kościele w Łaznowie znajdują się również takie zabytkowe perełki jak kielich z datą AD 1668., relikwiarze męczenników Św. Walentego i św. Wincentego z II poł XVIII w., feretron z płaskorzeźbami Św. Dominika i Matki Boskiej z Dzieciątkiem datowany na II poł. XVIII w. , krucyfiksy z II poł. XVIII w. czy monstrancja z II poł. XVIII w. z glorią z II poł XIX w.
Na ścianach natomiast można znaleźć wiele cennych pamiątek związanych z historią kościoła katolickiego takich jak marmurowa tablica pochodząca z 1931 roku upamiętniająca 500-tną rocznicę istnienia Parafii Łaznów czy obraz Matki Boskiej Częstochowskiej ufundowany w rocznicę 300-lecia „Ślubów Kazimierzowskich”, a także „Akt zawierzenia Parafii Miłosierdziu Bożemu„. nad Nad drzwiami w nawie w formie owalnego kartusza wisi tabliczka z II poł. XVIII w. z napisem „SOLI DEO HONOR ET GLORIA ILUMINO” co w tłumaczeniu na język polski znaczy ” Jedynemu Bogu cześć i chwała!”. Nad kruchtą główną natomiast znajduje się wsparty na dwóch słupach chór muzyczny, gdzie można podziwiać rokokowe organy pochodzące z drugiej połowy XVIII wieku, które wypełniają kaplicę swoim niesamowitym brzmieniem podczas każdego nabożeństwa.
Modrzewiowa świątynia ma konstrukcję zrębową i jest orientowana, co w architekturze sakralnej oznacza zwrócenie części prezbiterialnej, mieszczącej ołtarz główny, ku wschodowi – w stronę, z której ma nadejść Jezus Chrystus podczas drugiego przyjścia – paruzji. Plac wokół kościoła może również zachwycić bogactwem elementów i piękną, wiekową zielenią. Do najcenniejszych przykościelnych zabytków należy czworoboczna, drewniana, kryta dachem namiotowym dzwonnica z XVIII w. W jej pobliżu znajduje się monumentalny kamienny nagrobek z krzyżem, gdzie pochowani są członkowie rodziny Michała Bończy Brujewicza – XIX wiecznego właściciela ziemskiego. Przy południowej ścianie ogrodzenia stoi figurka Matki Boskiej Różańcowej z 1966 roku ufundowana przez parafian na tysięczną rocznicę chrztu Polski, a na przeciwko znajduje się pomnik św. Jana Pawła II. Na placu można znaleźć jeszcze krzyż misyjny oraz niezwykła kapliczkę wbudowaną w pień drzewa.
RUINY ZABYTKOWEGO DWORKU Z XIX w.
Ciekawym miejscem w Gminie Rokiciny są ruiny po dworku z I poł. XIX w. w Kolonii Łaznów, z którymi wiąże się historia właścicieli tych terenów ziemskich.
Ziemie, na których położona jest obecna wieś Kolonia Łaznów należały do biskupstwa kujawskiego z siedzibą we Włocławku. W drugim ćwierćwieczu XVIII wieku majątek został skonfiskowany przez rząd carski, a po powstaniu listopadowym na mocy „ukazu” carskiego od 1835 r. przekazany Michałowi Bończa-Brujewiczowi tytułem donacyjnym z prawem majoratu. Fakt ten zapisano w księdze wieczystej pod numerem 109. Michał Brujewicz był radcą stanu, dyrektorem Wydziału Przemysłu i Kunsztów przy Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych oraz prawdopodobnie sekretarzem Tajnej Kancelarii Namiestnika Królestwa Polskiego. Majątek ziemski w rodzinie Brujewiczów pozostawał przez trzy pokolenia, aż do 1921 roku. Rodzinny grobowiec familii znajduje się na cmentarzu łaznowskim obok zabytkowej dzwonnicy. Po zakończeniu I wojny światowej na mocy ustawy dotyczącej dóbr donacyjnych Skarb Państwa Polskiego po wypłaceniu odszkodowania rodzinie Brujewiczów przejął cały majątek. Dobra łaznowskie po roku 1921 użytkowane były przez różnych dzierżawców. Osiedlali się tu przedstawiciele dawnej służby dworskiej m.in. stangret, kowal, koniuszy, którzy otrzymali działki o powierzchni około 1 hektara. Ostatecznie majątek został rozparcelowany w 1929 roku. Zachowały się dwa orzeczenia Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 28 października 1929 roku, z których wynika, iż użytkownicy ziem osiedlali się na tym terenie już w kwietniu 1924 roku, a prawnymi właścicielami stali się od 1 lipca 1930 r. W związku z tym nastąpił gwałtowny rozwój Kolonii Łaznów, którego liczba z ok. 20 osób wzrosła do ok. 437 (wliczając ziemie Michałowa). Po parcelacji majątku została tzw. „resztówka” o powierzchni ok. 20 hektarów wraz z pałacem i budynkami gospodarczymi w tym spichlerzem z 1824r. i gorzelnią, którą wykupili Marjan i Jadwiga hr. Roth-Łuba. Oprócz gorzelni byli oni w posiadaniu Wytwórni Wódek i Likierów w Łodzi. Piwnice dworku były w tamtych czasach pełne trunków. Marjan Łuba, jako oficer wojska polskiego zginął na froncie, a jego żona w dworku dożyła sędziwego wieku. Obecnie teren jest w rękach prywatnych…Dwór spłonął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1993 rok, a obecne ruiny są w rękach prywatnych.
CMENTARZ EWANGELICKI W ŁANOWSKIEJ WOLI
Cmentarz w Łaznowskiej Woli to zdecydowanie największy z wiejskich cmentarzy ewangelickich województwa łódzkiego. Zlokalizowany jest w części miejscowości leżącej po prawej stronie drogi 713 w kierunku Tomaszowa Maz. Znajduje się 80 m od ul. Południowej, a dokładne miejsce jego położenia wskazuje tabliczka informacyjna znajdująca się przy drodze.
We wsi pierwszymi osadnikami byli niemieccy koloniści, którzy przybyli tu w pierwszej połowie XIX w. Ich wpływ na rozwój miejscowości jest niepodważalny, a zabytkowy cmentarz to ślad po obecnej w tym miejscu niemieckiej kulturze. Otoczona ceglanym murem, porośnięta bluszczem nekropolia z wieloma zachowanymi nagrobkami tworzy urzekający klimat, który sprzyja zadumie… Wśród wiekowych drzew można znaleźć dobrze zachowane kamienne tablice z widocznymi inskrypcjami w jęz. niemieckim, na których widnieją płaskorzeźby z motywami roślinnymi i symbolami śmierci, pola grobowe ujęte w betonowe ramy oraz podstawy pod krzyże. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z roku 1854r.
Obiekt ma też swoich społecznych opiekunów, którzy społecznie przywracają blask starym tablicom, a tym samym zapewniają przetrwanie tej wyjątkowej nekropoli.
HISTORIA KINA W POPIELAWACH…
Popielawy to miejscowość naznaczona i przesiąknięta kinem. To właśnie tu powstawały pierwsze filmy wybitnego reżysera, operatora i pisarza Jana Jakuba Kolskiego takie jak etiuda „Umieranko” czy debiut fabularny „Pogrzeb kartofla”. Dzieciństwo, które tu spędził, miało ogromny wpływ na postrzegany przez niego świat i odcisnęło wyraźny ślad na jego twórczości. Większość filmów Kolskiego jest zainspirowana sielskim klimatem, obrazem dawnej polskiej wsi, niełatwymi relacjami jej mieszkańców i popielawskimi historiami. Często w jego filmach przedstawiony jest świat dzieciństwa, w którym pierwiastek nadprzyrodzony jest nieodzownym elementem wiejskiej rzeczywistości i przenika życie bohaterów.
W jednym z wywiadów o Popielawach reżyser mówił :„Wszystko tam dla mnie było i nowe, i czarowne. Dziadek był rymarzem, odwiedzali go różni ludzie. Wysłuchiwałem ich opowieści. W tej edukacji dziecięcej tkwią źródła mojej tajemnicy, zainteresowań” . „W Popielawach żyło się pięknie i wyraźnie. Miasto ścierało czytelność, a tu – jak na dłoni widziało się wszystko. ”
Mocnym akcentem autobiograficznym jest obsypana nagrodami „Historia kina w Popielawach” z 1998 r., gdzie jednym z bohaterów jest dziesięcioletni chłopiec. To swoiste alter-ego twórcy, o czym mówił sam Kolski dla Gazety Wyborczej: „Od piątej klasy podstawówki mieszkałem u dziadków w popielawskim dworze, w resztówce po rozparcelowanym majątku dziedzica Lachowicza. W mojej części wsi byłem jedynym widzem kinowym, ale też mieszkało tam zaledwie kilka rodzin. Raz w miesiącu z Łodzi przyjeżdżało nyską kino z głośnikami na dachu… Chodziłem na te filmy do remizy, ubrany w garniturek, ponad kilometr. Dla dzieciaka to był szmat drogi. Staszek z „Historii kina w Popielawach” to właśnie ja idący na film.”
Reżyser wraca również do krainy swego dzieciństwa, w której bohaterowie balansują na granicy magii i realizmu w takich obrazach jak „Jańcio Wodnik”, „Zabić bobra”, „Pograbek”, „Grający z talerza”, „Szabla od komendanta”, czy „Jasminum”. To właśnie w tych filmach można odnaleźć wątki zaczerpnięte z popielawskiej rzeczywistości, a dzięki nim miejscowość nabyła swoją mistyczną tożsamość. Warto więc odwiedzić to niezwykłe miejsce, aby poczuć smak tych „zaklętych” w tej przestrzeni filmowych opowieści.
Jan Jakub Kolski, po serii nasyconych kulturą ludową obrazów, wraca do Popielaw by w tutejszych okolicach nakręcić ekranizację własnej książki „Las.4 rano”. To film z pozoru lekki, a jednak refleksyjny, szczery i emocjonalny, skłaniający do głębszych przemyśleń.
Ostatnim jego dziełem, związanym także z tym miejscem jest „Ułaskawienie”. To również bardzo osobisty film, inspirowany losami dziadków przedstawiony przez pryzmat tragicznych wydarzeń, które miały miejsce krótko po zakończeniu II wojny światowej. Przejmująca opowieść o rodzinnej historii, poruszająca wiele emocji i odwołująca się do wewnętrznej moralności. Film jest oszczędny w dialogi lecz mimo to pada w nim wiele ważnych słów takich jak „tam, gdzie jest wybór, tam jest wolność”.
DREWNIANY MŁYN W POPIELAWACH
W okresie międzywojennym w Popielawach istniały dwa wiatraki. Żywot jednego z nich był jednak krótki, gdyż jeszcze w okresie międzywojennym spłonął. Drugi istniejący do dziś został pobudowany pod koniec XIX w. w Popielawach Poprzecznych. Był to tzw. koźlak, najstarszy typ wiatraka europejskiego i jako taki jeszcze przed I wojną w wyniku podziałów majątkowych jego właścicieli został przeniesiony w inne pobliskie miejsce. W tym okresie jego zdolność przemiałowa utrzymywała się na poziomie 1,7 – 2 ton na dobę. W okresie międzywojennym przestał być koźlakiem, a stał się młynem stałym. Jego stałe umocowanie doprowadziło do likwidacji śmigła i instalacji napędu parowego/spalinowego, a po II wojnie od 1952r. elektrycznego. Dzięki temu jego zdolność produkcyjna wzrosła do 4 ton na dobę. Młyn obecnie znajduje się w rękach prywatnych i jako wyjątkowa perełka regionu wpisany jest również do gminnej ewidencji zabytków.
REZERWAT JODŁOWY „ŁAZNÓW” w ROKICINANACH-KOLONII
Rezerwat przyrody „Łaznów” został utworzony w oparciu o Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w 1979 r.
Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie fragmentu lasu jodłowego naturalnego pochodzenia na granicy zasięgu jodły. Rezerwat obejmuje powierzchnię 60.83 ha i znajduje się w uroczysku „Rokiciny”, które należy do leśnictwa Rokiciny. Nazwa rezerwatu pochodzi od wsi Łaznów, jednej z najstarszych w okolicach Łodzi, powstałej ok. 1300 – 1350r. i położonej
w odległości ok. 3 km od tego uroczyska. W roku 1974 został opracowany przez doc. dr hab. Romualda Olaczka z Katedry Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego projekt częściowego rezerwatu leśnego „Łaznów”, w celu ochrony lasu jodłowego ze 100 – letnim drzewostanem naturalnego pochodzenia na granicy zasięgu w Polsce Środkowej. Od ponad 100 lat, obserwuje się w Europie Środkowej gwałtowne kurczenie się areału jodły, zarówno w litych drzewostanach jodłowych, które w przeszłości zajmowały rozległe obszary w regionie łódzkim pomiędzy Rawą, Tomaszowem, Łodzią i Głownem. W związku z tym, utworzenie rezerwatu pozwalało zachować tą zanikającą część rodzimej szaty roślinnej oraz otoczenie jej szczególną opieką. Według operatu glebowo-siedliskowego, na terenie rezerwatu występują gleby płowe właściwe, brunatne bielicowane, rdzawe właściwe, opadowo glejowe oraz bielicowe właściwe. Na podstawie wykonanych zdjęć fitosocjologicznych, mimo niewielkiego obszaru rezerwatu, wyróżniono cztery zbiorowiska leśne: grąd jodłowy, las jodłowy, bór mieszany z jodłą, jodła we wszystkich warstwach z udziałem brzozy, graba i dębów.
Podstawowym gatunkiem lasotwórczym w rezerwacie jest jodła zajmująca jako gatunek panujący około 70% powierzchni leśnej rezerwatu oraz sosna występująca na około 30% powierzchni. W niewielkich ilościach występuje tu dąb, brzoza i modrzew. 47,2% powierzchni stanowi drzewostan w klasie odnowienia z panującą jodłą, co świadczy o dużym potencjale odnowieniowym jodły na tym terenie. Drzewostany sosnowe występują na terenie rezerwatu w formie litych drzewostanów, jak również w zmieszaniu z dębem, jodłą i brzozą. W rezerwacie występują następujące gatunki roślin: gajowiec żółty, fiołek leśny, gwiazdnica wielkokwiatowa, prosownica rozpierzchła, turzyca palczasta, gwiazdnica gajowa, jak również szczawik zajęczy, zawilec gajowy, perłówka zwisła, sałatnik leśny. Obficie rośnie paproć orlica. Spotkać tu można również bardzo rzadkie gatunki roślin jak widłak groniec czy trzciniak owłosiony. Teren lasu zamieszkują liczne gatunki zwierząt łownych takich jak sarny, dziki, lisy, jenoty, borsuki, kuny, piżmaki czy bażanty.